Pracodawcy działający często w warunkach permanentnego niedoboru pracowników dość często znajdują się w sytuacji przekroczenia dopuszczalnych limitów czasu pracy. Czasem są to zjawiska incydentalne, wynikające z niedopatrzeń czy mniejszych lub większych kryzysów, a czasem są to zjawiska systemowe, dla których żadna ze stron stosunku pracy niekoniecznie jest w stanie wskazać proste rozwiązania, na naruszające ich interesów w poważny sposób.
Koniec pierwszego kwartału to z reguły okres, w którym końca dobiegają audyty czasu pracy realizowane dla wielu dużych firm, gdzie występuje praca zmianowa. Każdy zakończony audyt dostarcza nowych danych nie tylko co do popularnych naruszeń przepisów, o których działy HR zdają sobie mniej lub bardziej sprawę, ale również co do trendów, które można dostrzec wyłącznie poprzez szerszą analizę danych czasu pracy.
Jednym z takich zjawisk praktycznie niezauważalnych w comiesięcznych, zwykłych rozliczeniach płacowych może być powstanie tzw. „mafii nadgodzinowej”. Zjawisko nie jest być może zbyt popularne, a właściwie będąc precyzyjnym, nie ma wystarczająco szeroko prowadzonych analiz, które ujawniłyby skalę opisywanego procederu.
Harmonogram czasu pracy powinien wskazywać rozkład godzin pracy w każdej dobie pracowniczej. Powinna wynikać z niego zarówno liczba godzin pracy, jak i ich rozkład (np. 6:00-14:00, 14:00-22:00). Należy wskazać, że liczba godzin pracy powinna być kontrolowana w skali dób pracowniczych, a nie dób kalendarzowych.
Wciąż trwająca wojna za wschodnią granicą, rekordowa inflacja i przewidywany, nadchodzący kryzys nie pozostają bez znaczenia dla wielu firm, które szacują poziom zamówień dostępność personelu oraz inne niezbędne wskaźniki do zapewnienia ciągłości pracy.
Wszystkie te czynniki przekładają się na jakość sporządzonych planów pracy, które często niestety nie mają wiele wspólnego z realnym planowaniem. Wiele zrealizowanych audytów czasu pracy wskazuje dość jasno, że zdecydowana większość firm korzysta z nieoptymalnych schematów czasu pracy.
W ramach uprawnień każdego pracodawcy leży zbiorcze zaplanowanie czasu pracy pracowników. Najczęściej więc regulamin pracy lub układ zbiorowy pracy wskazuje w jakim systemie czasu pracy i w jakim okresie rozliczeniowym pracują pracownicy. Regulacje te dotyczą zazwyczaj całych grup pracowników, w zależności od zajmowanego stanowiska pracy. Kodeks pracy dopuszcza jednak aby czas pracy niektórych pracowników został zaplanowany indywidualnie. Ważne możliwości w tym zakresie oferuje także tzw. ustawa antykryzysowa.
Istnieją takie formy wykonywania pracy, które z góry narzucają pracownikom dużą swobodę co do godzin i miejsca jej świadczenia. Kiedy uzasadniony będzie zadaniowy czas pracy, a kiedy pracodawca nie może stosować tej formy sprawowania kontroli nad pracownikiem? Jakie są wady i zalety takiego systemu?
