Strajk ostrzegawczy tak, jak właściwy

Zgodnie z art. 12 ustawy z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, jeżeli przebieg postępowania mediacyjnego uzasadnia ocenę, że nie doprowadzi ono do rozwiązania sporu przed upływem terminów ustawowych, organizacja związkowa, która wszczęła spór, może zorganizować jednorazowo i na czas nie dłuższy niż 2 godziny strajk ostrzegawczy. Może on być zastosowany wyłącznie w fazie mediacji i tylko jeden raz, a czas jego trwania nie może przekroczyć dwóch godzin. Zorganizowanie strajku na okres krótszy niż dwie godziny, nie daje możliwości ponowienia akcji, choćby łącznie czas jej trwania nie przekroczył limitu ustawowego.
Jednocześnie należy podkreślić, iż przepis art. 12 nie zawiera żadnego odwołania wprost do rozdziału 4 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych dotyczącego strajku w ogólności, a także rozdziału 5 odnoszącego się do odpowiedzialności za naruszenia przepisów tej ustawy. W takiej sytuacji, wobec braku możliwości ustalenia jednoznacznie na podstawie wykładni literalnej obowiązku stosowania przepisów wyżej powołanych rozdziałów do omawianego przepisu dotyczącego strajku ostrzegawczego, wydaje się właściwe zastosowanie względem przepisu art. 12 wykładni celowościowej.
Należy przyjąć, iż celem ustawodawcy było stworzenie ogólnych warunków przeprowadzenia każdego strajku (również ostrzegawczego), gwarantujących w szczególności bezpieczne i zorganizowane jego przeprowadzenie, a także zapewnienie kolektywowi pracowniczemu możliwości dokonania wyboru odnośnie jego prowadzenia w zakładzie.

Biorąc to pod uwagę należy uznać, iż strajk ostrzegawczy, podobnie jak strajk właściwy określony w art. 17 ust 1 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, ze swej istoty jest zbiorowym powstrzymaniem się pracowników od wykonywania pracy, które powoduje niekorzystne skutki organizacyjne i ekonomiczne dla pracodawcy, a także w wyniku tego dla całego kolektywu pracowniczego. Dlatego też zasadnym wydaje się odpowiednie stosowanie do strajku ostrzegawczego wszystkich przepisów rozdziału 4 i 5 dotyczących strajku w ogólności (strajku właściwego). W szczególności należy wspomnieć tutaj o przepisie art. 20 ust 1 i 3 zgodnie z którym strajk ogłasza organizacja związkowa po uzyskaniu zgody większości głosujących pracowników, jeżeli w głosowaniu wzięło udział co najmniej 50% pracowników zakładu pracy, a także ogłoszenie strajku powinno nastąpić co najmniej na 5 dni przed jego rozpoczęciem. Ponadto do strajku ostrzegawczego należy odnieść przepis art. 21 ustawy, zgodnie z którym kierownik zakładu pracy nie może być w czasie strajku ograniczony w pełnieniu obowiązków i w wykonywaniu uprawnień w odniesieniu do pracowników nie biorących udziału w strajku oraz w zakresie niezbędnym do zapewnienia ochrony mienia zakładu i nieprzerwanej pracy tych obiektów, urządzeń i instalacji, których unieruchomienie może stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego lub przywrócenia normalnej działalności zakładu.

Strajk ostrzegawczy strajkiem okupacyjnym

Należy stwierdzić, iż pracownicy w czasie strajku ostrzegawczego, także okupacyjnego, są zobligowani tolerować wszelkie działania pracodawcy podejmowane samodzielnie lub z pomocą innych osób (np. niestrajkujących pracowników) dla podtrzymania funkcjonowania zakładu. Z tego też względu należy uznać za sprzeczne z prawem działania osób strajkujących polegające na utrudnianiu poruszania się pracodawcy lub osób go reprezentujących na terenie zakładu pracy. Ponadto nie jest dopuszczalne stosowanie przymusu bezpośredniego wobec pracodawcy lub osób go reprezentujących próbujących poruszać się po terenie zakładu pracy lub ten zakład opuścić.

Należy podkreślić, iż pracodawca zachowuje wobec pracowników niestrajkujących wszelkie uprawnienia kierownicze wynikające z porządku pracy w danym zakładzie. Dlatego też mogą się oni swobodnie poruszać po terenie zakładu pracy i wykonywać powierzoną im pracę.

Podsumowując, należy stwierdzić, iż odpowiedzialności karnej przewidzianej w art. 26 ust. 2 ustawy za kierowanie strajkiem (także ostrzegawczym) lub inną akcją protestacyjną wbrew prawu (w tym wypadku poprzez nielegalną formułę strajku) podlega każdy pracownik, niezależnie od przynależności związkowej i funkcji pełnionej w związku, w imieniu którego sam bądź wraz z innymi osobami kieruje akcją strajkową. Odpowiedzialność tę należałoby przypisać także członkom organu statutowego związku zawodowego, którzy wydali dyspozycje kierującemu (kierującym) bezpośrednio akcją i sprawowali nad nim nadzór.

Ponadto należy podkreślić, iż w przypadku wyrządzenia pracodawcy szkody poprzez prowadzenie nielegalnej akcji strajkowej, nawet w formie ostrzegawczej przez związek zawodowy, odpowiedzialność odszkodowawczą może ponieść związek zawodowy, jako osoba prawna, niezależnie od tego, kto w imieniu związku wykonywał funkcje organizatora strajku.

Zapraszamy na szkolenia z tematyki prawa związkowego organizowane przez C&C:

ZWOLNIENIA GRUPOWE I PROGRAMY DOBROWOLNYCH ODEJŚĆ (KLIKNIJ)

Powyższe szkolenia realizujemy również w formule zamkniętej. Więcej informacji znajdziecie Państwo w zakładce Szkolenia zamknięte (KLIKNIJ)